Gobernu Kontseiluak 2026rako Euskadiko Aurrekontu Orokorren Proiektua onartu du, 16.378 milioi eurokoa, herritarren benetako arazoak konpontzeko

Berrikuntza gisa, proiektu honek 935 M€ biltzen ditu, "Euskadi Eraldatuz 2030" Inbertsio Transformazionalen Planerako, Euskal Finantza Aliantzaren ibilbide-orria irudikatzen duena, eta aurrekontu arruntaren proiektuari gehitzen zaio aurreko ekitaldietako aurrekontuekin aldera daitekeen zatia, 16.378M/€, iaz baino % 4,1 gehiago.

Kontu horiek errealismoa eta anbizioa uztartzen dituzte, orainaren eta etorkizunaren ikuspegiarekin, gaur egungo pertsonen bizitza hobetzera bideratuta, etorkizuneko Euskadin inbertitzea ahaztu gabe.

2026ko Aurrekontuek funtsezko zerbitzu publikoen indartzea sendotzen dute, Osasuna (5.327 M€) eta Hezkuntza (3.346 M€) sustatuz (guztizkoaren % 53 dira); herritarren benetako arazoetan jartzen dute arreta, Etxebizitzarekin (482 M€) eta Segurtasunarekin (849 M€) hazkunderik handienak dituzten eremu gisa ( % 6,8 eta % 6,4, hurrenez hurren), eta Euskadiren eraldaketa ekonomikoa, soziala eta energetikoa bultzatzen dute Herrialdea hurrengo hamarkadaren aurrean prestatzeko.

Proiektu honetan aipatzekoa da, halaber, Eusko Jaurlaritzak baliabide propioekin finantzatutako inbertsio publikoa, 1.730 M€-ra iristen baita 2026rako, aurreko urtean baino % 12,4 gehiago. Ehuneko horrek hirukoiztu egiten du aurrekontu arruntaren hazkunde-erritmoa, eta % 23ko igoera metatzen du 2 urtetan. Horrek erakusten du gobernu honek legegintzaldi honetan inbertsio publikoaren aldeko apustu sendoa egin duela. Kapitulu honen barruan, inbertsio eraldatzaileei dagokien zatia, Euskadiko eraldaketa ekonomiko, sozial eta energetikoa bultzatuko dutenak, 1.014 milioi eurokoa da (baliabide propioekin eta Euskal Finantza Aliantzaren bidez finantzatuta).

Halaber, aurrekontu-proiektu honek 12.034 M€ biltzen ditu, 2025ean baino % 5,13 gehiago "Ongizatea eta Bizi Kalitatea" atalean, hau da, hainbat programa eta/edo sailen batura, gazteak eta familiak Euskadiko gizarte-kohesioaren ardatz eta etorkizun sendo eta justua eraikitzeko ezinbesteko zutabe direla. Gastuaren xedeari dagokionez, gazteentzako eta familientzako transferentziak, baliabide propioekin finantzatuta, 1.801 milioi eurora iristen dira maila finkatuan.

"Datozen hamabi hilabeteetan Eusko Jaurlaritzaren kudeaketa publikoaren iraunkortasun ekonomikoa bermatzen duen Aurrekontu Proiektua da, eta, gainera, legegintzaldi honetan etorkizuneko ekintzetarako oinarria da", nabarmendu du Noël d 'Anjou Ogasun eta Finantza sailburuak kontu publiko horien aurkezpenean. "Ezagutzen diren azken datuek euskal ekonomiak tonu onean aurrera egiten jarraitzen duela berresten dute, eta nazioarteko inguruneak, berriz, zalantza gehiago sortzen ditu ziurtasun baino. Espero dugu EAEko ekonomia % 1,9 haztea 2026. urterako".

Urriaren 30ean aurrekontuen proiektua Eusko Legebiltzarrean erregistratuko da, eta sailburuak azaroaren 3tik 6ra agertuko dira. Sailburuen agerraldiak igaro ondoren, bilera-sorta bat hasiko da talde politikoekin, aurrekontuari eman dakizkiokeen babesak aztertzeko, Gobernua sostengatzen duten alderdietatik harago, abenduaren 23an behin betiko onartzeko.

"Espero dut denok gai izatea interes alderdikoitik haratago begiratzeko. Funtsezkoan zentra gaitezen: gure ekonomia eta jendearen ongizatea indartzea, horrek munduan lehiatzeko aukera emango baitigu. Gure aldetik, jarrera oraindik ere entzutea, elkarrizketa eta elkarguneak bilatzen saiatzeko ahalik eta gogo onena da, taktizismo politikoetatik ihesi ", dio d 'Anjouk.

Eusko Jaurlaritzak aurrekontu horietarako izango dituen diru-sarrerak Foru Aldundiek egindako 14.143 milioi euroko ekarpenetan oinarritzen dira. Aldiz, euskal Y-ari, Hegoaldeko Trenbide Saihesbideari eta MRR funtsei lotutako baliabideak murriztu egin

dira 2025etik; izan ere, 2026an ez da aurreikusten azken mekanismo horren diru-sarrera berririk, eta jarduketak gerakinen bidez finantzatuko dira. Aurreikusitako zorpetzea 2.324 M €-koa da, eta horietatik 935 M €Euskal Finantza Aliantzari dagozkio; zorraren amortizazioa, berriz, 879 M €-koa da. Hori guztia, Ekonomia Itunaren Batzorde Mistoaren baitan adostutako aurrekontu-egonkortasunaren bidean. Batzorde horretan defizit-konpromisoa ez zen Euskadiko BPGren % 0,3tik gorakoa izan, eta zorpetze-muga ez zen BPGren % 15tik gorakoa izan. 2026rako zenbatetsitako BPGaren zifra 102.751,45 M €-koa da. 2026ko itxierako zorra 12.253 milioi eurokoa izango da, hau da, BPGaren % 11,9.

Osasuna: 5.327,6 M€

Aurrekontu horrek % 4,1eko igoera du 2025arekin alderatuta. Guztizko zenbateko horretatik, 4.276,6 milioi euro (+% 4,06) Osakidetzaren osasun-asistentziaren jarduera eta antolaketarako jarriko dira, eta aurrekontu horren % 66 (2.764,6 M€) giza baliabideetako taldeak indartzeko jarriko da. Osakidetzak azpiegitura eta ekipamenduen eraikuntza eta modernizazioa areagotuko du 202 milioi euroko partidarekin (+% 23,13). Osasun Sailak txertaketa bidezko pertsonen babesa eta prebentzioa handituko du, 29,5 milioi euroko partidarekin (+% 5), eta pertsonarik zaurgarrienak eta pazienteak zaintzearen aldeko apustu irmoa egingo du, farmazia-gastuan 1.020.7 milioi euroko aurreikuspenarekin (+% 8,28), ospitale-esparruko sendagaien kasuan.  

Hezkuntza: 3.346,5 M€

Langileen kapituluko gastua % 4,5 indartu da, 80 milioi euro gehiagorekin. Eskola publikoan inbertitzearen aldeko apustu garbia egingo da. Beketarako aurreikusitako gastua (72 M€) % 5,5 inguru handitu, eta beka behar duten familia gehiagorengana iritsiko da. 130,5 miloi euroko gastua finkatu da hezkuntzako inbertsio propioetarako, ikastetxe berriak eraiki daitezen, azpiegiturak hobetu daitezen eta metodologia berritzaileak landuko diren espazio berriak egokitu daitezen (18,5 M€ gehiago funts propioekin, Suspertze eta Erresilientzia Mekanismoaren aparteko ekarpena amaitu ondoren). Lanbide Heziketaren arloan, Euskadiko Lanbide Heziketako 2030 Estrategia berria (65 M€) sortu da, pertsonekin eta Euskadiren garapenarekin konprometituta dagoen Lanbide Heziketa berritzaile eta jasangarria indartzeko bide-orri gisa.

Ekonomia, Lana eta Enplegua:  1.266,2 M€ 

Aurrekontua % 3,3 handituko da, enpleguaren kalitate-indizea lantzeko eta Euskal Autonomia Erkidegoko aldi baterako ezintasunari buruzko azterketa egiteko, besteak beste. Tokiko enplegu eta garapenerako planak 10.000 biztanletik gorako udaletara hedatuko dira, 5,4 milioi euroko aurrekontuarekin (2025ean 1,2 milioi euro izan ziren). Lanbideren programen artean nabarmentzen dira: Prestazioak (639 M€), Enpresak eta ekintzailetza (169 M€) eta Enplegua eta prestakuntza (126 M€).

Segurtasuna. 850 M€

Inbertsio handiak egin dira Ertzaintzaren ibilgailuen parkea eta zerbitzu publiko hobea emateko materialak berritzen jarraitzeko. Neurketa meteorologikoetan ahalegina egitea aurreikusten da, muturreko fenomeno meteorologikoen aurrean hobeto prestatuta egoteko. Poliziaren, Larrialdietako Zerbitzuen eta Cyberzaintzaren Euskal Akademiaren aurrekontuek gora egin dute. Eta berrikuntza teknologiko garrantzitsua proposatzen da, Ertzaintzaren komunikazioak hobetzeko (TETRA komunikazio-sarea). Ertzaintzaren Akordio Arautzaile berriko konpromisoak ere jaso dira.

Industria, Trantsizio Energetikoa eta Jasangarritasuna: 650,5 M€

Aurrekontu horrekin, enpresa txikiak eta ertainak HAZI sektoreetarantz —etorkizuneko trakzio-sektore izan daitezkeen sektorerantz hain zuzen— dibertsifikatzea bultzatuko da, Berrindartuz programaren bidez —40 milioi euroko deialdia izango du—.Era berean, beste helburuetako bat da adimen artifiziala eta Zibersegurtasuna sustatzea, 22 milioi euroko partida erantsi bidez (2025ean 9,3 M€ ziren). Klima-aldaketara egokitzeko eta itsas mailaren igoerarekin lotutako uholde-arriskua prebenitzeko 6,6 milioi euro jarriko dira.

Zientzia, Unibertsitateak eta Berrikuntza: 653,4 M€

Euskal Herriko Unibertsitateari 337,4 milioi euroko ekarpen arrunta egingo zaio (+% 6,3). Ikertzaileen prestakuntza eta trebakuntzarako programak indartuko dira, baita talentua erakartzeko programak ere. Hartara, prestakuntzarako aurrekontua 19 milioi eurora igo da (+% 14), eta ikertzaileak erakartzeko Ikerbasque programa % 14 igo da (27,9 M€). Bikaintasuneko ikerketa-zentroei (BERC) eta ikerketa kooperatiboko zentroei laguntzeko programek 14,4 milioi euroko eta 20,7 milioi euroko bultzada jasoko dute, hurrenez hurren. Horrela, haien maila zientifikoa nabarmen hobetuko da eta gizartean inpaktua sortzeko duten gaitasuna handitu.

Mugikortasun Iraunkorra: 581,7 M€

Sailaren aurrekontua % 2,5 handituko da aurreko urtearekin alderatuta, mugikortasuna herritarren eskubide gisa finkatzeko eta garraio publiko iraunkorrerako sarbidea errazteko, hala nola trena eta tranbia. Hona hemen partidarik aipagarrienak: Bilboko Metroaren L5eko hiru tarteetako obrak egiteko dena, gaur egun eraikitzen ari dena (53,6 M €); Donostian topoaren lurpeko pasabidea egiteko erreserbatua, 2026an zehar martxan jarriko dena (28,2 M €); eta Gasteiztik Zabalganarako tranbiaren obren hasierarako partida (2,1 M €).

Etxebizitza eta Hiri Agenda: 482,2 M€

Sail horrek izan du aurrekontu-hazkunderik handiena, % 6,8ko igoerarekin. 482,2 milioi euro horiei Euskal Finantza Aliantzak Etxebizitzako Gizarte Funtsaren lehen zuzkidurarako aurreikusi dituen 20 milioi euroak gehitu behar zaizkie. Etxebizitza Programak 394,4 milioi euro biltzen ditu, eta horretan sartzen dira: gazteentzako 225 zuzkidura-bizitoki abian jartzeko 33,4 milioi euro; alokairu eskuragarriko 700 etxebizitza eraikitzen hasteko 35,7 milioi euro; 788 etxebizitza babestu eraikitzeko 35,2 milioi euro, Visesarekin sinatutako programa-kontratuari lotuta; eta Alokabidek 602 etxebizitza erosteko 50,4 milioi euro. Prestazioei eta alokairuaren dinamizazioari dagokienez, Bizigune programarako baliabideak 41 milioi eurotik 50,2 milioi eurora handitzea aurreikusten da, jabeentzako kanona hobetzera eta bereganatzen diren etxebizitzen kopurua handitzera begira. Bestalde, Gaztelagunek % 15,2ko hazkundea izan du eta 25 milioi eurotik 28,8 milioi eurora pasa da, 9.500 onuradunengana iristeko. Gutxi gorabehera 3 milioi euro jarriko dira alokairu seguru publikoko programa berrirako.

Kultura eta Hizkuntza Politika: 413,7 M€

Zenbateko hori aurreko ekitaldian baino % 5 handiagoa da. Igoera horrek aukera emango du kultura-sistema sendotzeko eta artisten kolektiboaren lana aitortzeko, 88,4 milioiko zuzkidurarekin —iaz baino % 8,3 gehiago—.Era berean, 93,5 milioi euro jarriko dira bizitzako esparru guztietan euskararen ezagutzan eta erabileran aurrera egiteko —2025eko aurrekontuarekin alderatuta % 6,1 gehiago da—. Bestalde, 14,9 milioi euro jarriko dira Euskadiko gizartea jarduera fisikoaren eta kirolaren bidez aktibatzeko.

Justizia eta Giza Eskubideak: 369,2 M€

Justizian, 17,6M €nabarmentzen dira doako laguntza juridikorako, ofiziozko txandaren eta guardiako txandaren konpentsazio ekonomikorako. 2026 aurrekontu-proiektuak pertsona guztiei, eta bereziki ahulenei, sarbidea erraztuko dien justizia bultzatzeko neurriak jasotzen ditu. Giza Eskubideetan eta Biktimen Arretan, biktimen elkarteekiko lankidetza nabarmendu da. 2 M €baino gehiago bideratzen dira horretara, biktimak erdigunean jartzen dituen erreparazio-politika publikoa indartuz. Era berean, Nare programa izango da, giza inpaktu handiko ekimena, beren jatorrizko herrialdeetan mehatxuak edo jazarpena jasaten duten giza eskubideen defendatzaileak babestu eta laguntzeko (100.000 €). Gogora Institutua % 14,6 hazi da, 4,58 milioitik 5,25 milioira, eta 385.000 €bideratuko ditu hainbat gairi buruzko ikerketa historikoetarako, hala nola frankismoko sexu- eta genero-aniztasunari buruzko ikerketetarako, besteak beste.

Ongizatea, Gazteria eta Erronka Demografikoa: 342,5 M€

Adingabeak eta mendekoak zaintzeko eszedentzietarako eta murrizketetarako laguntzak % 10 igo dira, hazkuntzarako laguntza hilean 200 €-tik 4 urtera arte luzatu da eta guraso bakarreko familiei 4-7 urteko tartea ireki zaie. Emantzipa programan sartzeko adina jaitsi egiten da: 300 €/ hil 24 hilabetez (25-29 urte, 2026an 23 urtetik aurrera). Gazteen programa guztietarako aurrekontua (Emantzipa, Gazteaval-ak, estaldura handitzea GAZ bulegoetan ongizate emozionaleko zerbitzuak txertatuz) 42,6M €-koa da, eta 2026an haur, nerabe eta familietarako aurrekontua 169,5m €-koa. Kalteberatasun-egoeran dauden pertsonentzako laguntza-programek, zaintza- eta ongizate-politikek (ez bakarrik mendeko pertsonentzat) 78,1M €izango dituzte.

Elikadura, Landa Garapena, Nekazaritza eta Arrantza: 267,3 M€

Laguntza-programaren bidez arrantza-sektorearen hobekuntza babesten eta arrantzarekin lotzen diren merkataritza-egiturak indartzen jarraituko da (13,9 M€). Era berean, arrantza-azpiegituren modernizazioa bultzatuko da, Ondarroako eta Bermeoko izotz-fabrika berrien eraikuntzarekin (6 M€). Mutrikuko babes-dikea sendotzeko obren hasiera (3 M€ lehenengo partida gisa). Bermeoko kirol-dartsena berriaren lizitazioa eta obren hasiera (1,8 M€). Nekazaritzako Elikagaien Berrikuntza eta Garapena (32 M€) eta Arantzazuko Artzain Eskola berreraikitzea eta martxan jartzea (3 M€).

Gobernantza, Administrazio Digitala eta Autogobernua: 167,5 M€

Herritarrei arreta arinagoa eta hurbilagoa emate aldera, administrazioa desburokratizatzeko eta arintzeko neurriak barne hartu dira, 6,1 milioi eurorekin (Zuzenean zerbitzuaren egoitzak modernizatzea, administrazioen zerbitzu publikoetarako sarbidea errazteko atari digitala, eta abar). Administrazio publikoa modernizatzeko 4,8 milioi euro jarriko dira (Eizu programa) eta kalitate demokratikoan oinarritutako administrazioa sustatzeko 105.300 euro.

Ogasuna eta Finantzak: 103 M€

Sail honen 2026ko aurrekontuak 2025ean hasitako ildoari jarraitzen dio, eta Finantzen Euskal Institutuak Eusko Jaurlaritzaren politika ekonomikoa transmititzeko betetzen duen zeregina indartuko du, Eusko Jaurlaritzaren barruan zehaztutako garapen ekonomiko eta sozialerako politikak finantzatzeko laguntzen bidez. Ildo horretan, 2026tik aurrera, Finantzen Euskal Institutuaren bidez garatuko dira “Euskadi Eraldatuz 2030” inbertsio-planean biltzen diren ekimenak. Horretarako, Sailaren aurrekontu honetan, Finantzen Euskal Institutuak 857 milioi euroko ekarpena izango du guztira, eta horietatik 815 milioi euro Euskal Finantza Aliantzaren garapenarekin lotutako ezohiko ekarpena izango da.

Lehendakaritza:  100,7 M€

Emakundek 8,2 milioi euroko aurrekontua izango du; Kanpo Harremanetarako programak, 16,6 milioi eurokoa; eta Elankidetzak (Lankidetza eta Elkartasunerako Euskal Agentzia) 56,3 milioi eurokoa.

Turismoa, Merkataritza eta Kontsumoa:  56,7 M€

2025eko aurrekontuaren aldean % 2ko murrizketa izango da, Europako Funtsen inpaktuaren ondorioz. Europako funts horietatik datozen ezohiko partidak kenduta, Sailaren aurrekontua % 4,7 handituko da (+2,5 M€). Basquetourrek 10,2 milioi euro izango ditu eta Kontsumobidek 7 milioi euro. Partiden barruan, nabarmendu behar dira merkataritza-berrikuntzako HUBaren aurrekontua handitzea (1 M€) —merkataritza-eraldaketarako edo gure sektorea hobetzeko balio duten zerbitzuak egiteko proiektuak finantzatuko dira—, merkataritza-saltokiak modernizatzeko laguntzea-agindua sendotzea (4,6 M€) eta Kontsumobideren prestakuntza-ekintzen optimizazioa (950.000 €).

 Iturria: Irekia