Ramiro Gonzálezek politika eraldatzaileetan sakontzearen alde egiten du, Arabako ekonomian eragina izan duten ziurgabetasunaren eta krisi segidaren aurrean

Legegintzaldiaren erdia igaro ondoren, Ramiro González Arabako diputatu nagusiak panorama konplexua marraztu du. Arabako ekonomia hazi egin da eta enplegua sortzen du, baina, aldi berean, “ondoz ondoko krisiek” eta mundu mailako “ziurgabetasun iraunkorrak” eragina izan dute, herritarrengan eta lurraldeko produkzio sarean eragina baitute. Testuinguru horretan, Ramiro Gonzálezek “etorkizuneko erronkei aurrea hartzearen” alde egin du, eta “Foru Gobernuak gidatutako politika eraldatzaileak bultzatzearen alde” agertu da, “gaur egungo egoerak eskatzen duen bezala, gure herritarren ongizatearen berme direlako segurtasunean”. 

Bere hitzaldian, Foru Gobernuak azken urtean izan duen kudeaketa azaldu du eta neurri berriak iragarri ditu, besteak beste, zerga pizgarri berriak, kasu honetan biozientziekin lotutako jarduera ekonomikoei begira.

Diputatu nagusia Arabako Batzar Nagusien politika orokorrari buruzko eztabaidan hasi da gaur goizean, Gazako Israelgo esku hartzeari buruzko jarrera irmoarekin. “Munduaren begien aurrean, benetako genozidioa gertatzen ari da, zuzenean kontatua eta nazioarteko komunitateak onartua. Nazioarteko komunitate horrek, baina bereziki Europak, batasunez eta irmotasunez erantzun behar du, eta basakeria hori geldiarazteko behar den guztia egin behar du”, adierazi du.

Kontuan izan ditu, halaber, Ukrainako gerra eta Trumpen muga zergek eragindako arazo ekonomikoak. Egoera horiek gure ekonomiaren sektore garrantzitsuei eragiten diete. Araba “lidergo posizioetan dago lurralde bateko osasun ekonomikoari lotutako adierazleen ia sailkapen guztietan”, baina uneak “ahalegin bat eskatzen du politikak gauza zehatzetan zentratu daitezen, jendearen bizitza hobetzeko eraginkorrak diren neurrietan”, azpimarratu du.

Ildo horretan, alderdi politikoei akordioak lortzeko egindako deia berritu du, bere gobernuaren elkarrizketa gaitasuna nabarmendu ondoren, zeinak hiru biltzarkide talde desberdinekin hitzartu baititu 2025eko aurrekontuak, zerga araudia eta zerga berrikuspena. “Azken urte honetan lortutako akordioei esker, bultzada handia eman diogu gure ibilbide orria, gobernu plana eta Arabako gizartearekin dugun konpromisoa betetzeari”.

Biozientzien sektorearen hazkundea

Ramiro Gonzálezek azpimarratu du Arabako ekonomia eta ekoizpen sarea eraldatzea funtsezkoa dela, eta jarduera ardatz nagusiak “berrikuntza eta dibertsifikazioa” direla. Arlo horretan, Ramiro Gonzálezek iragarri du biozientziei pizgarri fiskalak aplikatzeko prozesua hasiko dela, ikus-entzunezko industriarako ezarritakoen ildo beretik. Gure lurraldean biozientzien sektoreari “bultzada handia” ematea da helburua, azken urteotan etengabe hazten ari baita. “Denbora beharko du, elkarrizketa eskatuko du, baina ekimen horrek jauzi handia ekar dezake Arabarako aberastasun eta enplegu handia sor dezakeen jarduera baterako”.

Horrek erakusten du Foru Aldundiak ekonomia ituna erabili nahi duela etorkizuna duten sektoreei laguntzeko. Horri dagokionez, “tentazio zentralizatzaileen” aurka egin du, “foru ogasunak desagertzea eta Batzar Nagusi hauek zerga arloan arautzeko duten gaitasuna galtzea ere planteatzen baitute. Araba eskura dituen tresna guztiekin defendatuko da ekonomia itunaren aurkako edozein erasoren aurrean. Kasua iristen bada, autogobernuan eta askatasunean sinesten dugunok elkarrekin egin beharko dugu”, adierazi du.

Ikus-entzunezkoen industriarako zerga pizgarrien ondoren, “zifra ikusgarriekin”, eta Vitoria-Gasteiz Araba Film Commision abian jarri ondoren, Amurrion ikus-entzunezko hub bat gauzatzeko momentua da, industria horretarako hainbat espazio eta zerbitzu bilduko dituena. 

Aiaraldea ere aipatu du, eta, zehazki, Laudio, aurten ez baitu berri onik izan industriaren arloan, eta “lehiakortasuna indartzeko inplikazioa” eskatu du, eta, aldi berean, Eusko Jaurlaritzak eta Foru Aldundiak Guardian enpresaren instalazioetarako egiten dituzten kudeaketek “albiste onak denbora gutxian” emango dituztela uste izan du. Ramiro Gonzálezek azpimarratu du “enpresari laguntzeko politika funtsezkoa dela Arabarako”, eta gogorarazi du Foru Aldundiak parte hartze aktiboa izan duela Talgo lurraldera itzul dadin eragiketan. 

Ekintzailetzaren eremuan, iragarri du laster hasiko dela Nexum Arabaren jarduera, ekintzaileei eta enpresei laguntzeko Ekintzailetza Zentroak, eta, konektagarritasunari dagokionez, jakinarazi du Arabako Foru Aldundiak, beste bazkide batzuekin batera, Adifek Jundizko intermodala kudeatzeko deituko duen lizitaziora aurkeztuko dela.

Diputatu nagusiak beste leku batzuetako langileak erakartzeko beharra defendatu du, baldin eta Arabak “industria gaitasunari eutsi nahi badio”. Hori dela eta, Foru Aldundiak proiektu pilotu bat jarriko du abian, SEA Arabako Enpresekin eta Mexikoko El Marqueseko udal gobernuarekin lankidetzan, automobilgintzaren eta aeronautikaren sektoreetako ikasleak erakartzeko. 

Era berean, turismoak Arabako ekonomian duen pisuari balioa eman dio, BPGaren % 6 inguru ekartzen baitu. Era berean, gogorarazi du Forondako aireportuan Ryanair-ko ibilbideak sendotzeak eta Volotea gehitu izanak “500.000 bidaiari izateko helburura hurbiltzen gaitu”. Kulturaren arloan, Arabako Arte Ederren Museoa birgaituko dela iragarri du.

Jasangarritasuna eta etxebizitza laguntzak

Politika eraldatzaileak premiazkoak diren beste eremu bat jasangarritasuna da. Diputatu nagusiak azaldu duenez, zoriondu egin da Espainiako Gobernuak Euskadin eskuragarri dagoen potentzia elektrikoa % 40 handitzeko hartutako konpromisoarekin. “Urrats itzela da, baina gure eskaera oraindik handiagoa zen, eta lanean jarraituko dugu erantzuna eman dakion”.

Energia autosufizientzia iturri berriztagarriekin areagotzeko, Ekiolekin egiten ari den lana nabarmendu du, aurten Gorbeialdea eta Lautada batuz. Gainera, Foru Aldundiak EKB jarri du abian komunitate energetikoak bultzatzeko; bi landa nukleotan autohornidurarako proiektu pilotua gauzatzea lizitatu du, eta toki erakundeentzako dirulaguntzak handitu ditu. Ramiro Gonzálezek aurreratu duenez, datorren urtean bi instalazio berri jarriko dira martxan, bat konpostatzeko eta bestea tamaina handiko hondakinak tratatzeko.

Nahiz eta Arabako Foru Aldundiak ez duen eskumenik etxebizitzaren arloan, “inplikazio handia du etxebizitza eskuratzea sustatzeko politiken garapenean, batez ere landa eremuan”. Herritarrak landa eremuan egon daitezen bermatzeko, «funtsezkoa da etxebizitza izatea», ziurtatu du diputatu nagusiak, eta iragarri du foru aldundiak etxebizitza sustatzeko programaren lehen fasea Erriberagoitian eta Elosun abiaraziko duela, lehen eraikinekin. Gainera, Araba Garapen Agentziak arreta bulego bat irekiko du kalean bertan, etxebizitzarako foru laguntza guztiak zentralizatuko dituena, pertsonei eta erakundeei informazioa eta laguntza emateko errazago. Iragarritako beste neurri bat da 3.000 biztanletik beherako udalentzako laguntza lerroa, udal etxebizitzen plan bat eta Arabako Landa Berrikuntzako Ekosistemaren proiektu bat egiteko. 

Era berean, Foru Aldundiak ez du eskumen osorik segurtasunaren arloan, Ramiro Gonzálezek adierazi duenez, baina Miñoien Atalaren ekintza plan bat jarri du abian, egungo egoerara egokitua, eta bertako langileak berrantolatzen dituena, jarduten duten eremuetako segurtasuna hobetzeko.

Era berean, Arabako Errioxaren egoera zaila eta “etorkizunari asmo eraldatzailearekin aurre egiteko beharra” aipatu ditu. Hala, ekoizpen- eta merkataritza-ereduak benetan bereizteko eskaera errepikatu du, eta jatorri deituraren eredua hautatzeko eskatu du, mahastizainen eta upeltegien etorkizuna bermatu nahi bada. Horregatik, “premiazko norabide aldaketa” eskatu dio Kontseilu Arautzaileari, Errioxa JDKn sartuta dauden autonomia erkidegoei eta, zehazki, Arabako Foru Aldundiari, aukera eman diezaien “kudeaketan parte hartzeko, ekoizpen eremu bakoitzaren betekizunak eta baldintzak ezartzen parte hartuta”.

Lehen sektore berritzailea eta gaztetua

Egitura konponbideez gain, eskualde honetako “arazoei berehalako erantzuna ematea” defendatu du, eta aipatu ditu laguntzen lerro zehatza gorrinaren aurkako tratamenduaren kostuak handitzeko eta Mexikon Arabako upategietarako merkatu berriak irekitzeko egiten den lana.

“Lehen sektore berritzailea, jasangarria, lehiakorra, modernoa eta gaztetua” lortzea da legegintzaldiko beste ardatzetako bat. Hala, iragarri du bitartekaritza bulegoak jarriko direla martxan, jarduera uzten duten pertsonak sektorean sartu nahi duten beste batzuekin konektatzeko, ustiategiek aktibo jarrai dezaten bermatzeko. Onespen prozesuan dago, halaber, lehen sektorerako tratamendu fiskal bereziaren aplikazioa finkatzen duen dekretua, % 70eko forfait batekin. Horrek esan nahi du nekazariek eta abeltzainek beren irabazien % 30aren gaineko zergak ordainduko dituztela.

Suteen prebentzioari dagokionez, mendia eta hiriguneak ukitzen diren eremuetarako jarduketa plan espezifiko bat prestatzen ari dira, eta sasi garbitze biologikorako plan bat ere bai, suebakiak mantentzeko abeltzaintza estentsiboa erabiliz.

Foru garraioaren erabilerak gorantz jarraitzen du, 1,2 milioi pertsonarekin urteko lehen sei hilabeteetan, hau da, % 13ko hazkundea. Urteko azken hilabete hauetarako Araba Erdialdeko eta Miranda-Gasteiz-Durangoko zerbitzuen eskaintza handitzea eta ibilgailu gehiago sartzea aurreikusi da. Mugikortasunari dagokionez, diputatu nagusiak aurreratu du aurten bertan abian jarriko dela Gasteiz eta Arabako parke teknologikoa lotuko dituen bizikleta bide berria. 2026an, proiektu pilotu bat abiaraziko da, kuadrillekin lankidetzan, industria eremuetarako joan-etorrietan partekatutako autoaren erabilera eta Guardia-Eltziego bizikleta bidearen obrak sustatzeko.

Baliabide berriak desgaitasuna duten eta gizarte bazterketako egoeran dauden pertsonentzat

Zaintza eredu berrietarako trantsizioak ere bere hitzaldiaren zati handi bat hartu du ardatz. Eremu horretan, Arabako diputatu nagusiak jarduera multzo bat banakatu du, eta horietako asko urteko azken hilabeteetan gauzatzen ari dira; besteak beste, duela gutxi abian jarri da desgaitasuna eta gaixotasun mentala duten pertsonentzako Bizitza Independentearen Bulegoa, eta datorren urrian irekiko dira desgaitasuna eta garapen nahasmenduak dituzten pertsonentzako Lakondoa egoitza zentroa eta eguneko zentroa, bai eta etxean zaintzeko Etxean Bai programarako eta indarkeria matxistaren biktimei arreta emateko Hegoak programarako erreferentzia zentro berriak ere. 

Azaroan iritsiko da Berrasi zentro berriaren txanda, gizarte bazterkeria egoeran dauden pertsonentzako egoitza arreta eta eguneko arreta emateko. Era berean, iragarri du aurten Lakuako foru egoitzaren erreskate aurreratua egingo dela, eta horrek foru zorra amortizatzea ahalbidetuko duela, 5,5 milioi euro inguruko balioarekin.

Datorren urteari begira, iragarri du Samaniego foru egoitza berriro irekiko dela adinekoentzat (haren erreforma integrala amaitzear dago), mendekotasuna, desgaitasuna eta arreta goiztiarra baloratzeko taldeak espazio berean birkokatuko direla, eta indarkeria matxistaren biktima diren emakumeentzako egoitza ekipamendu berriak, beste gizarte baliabide batzuen artean.

Era berean, erronka gisa jarri da “desgaitasunari arreta emateko eredua birpentsatzea eta eguneratzea, profil berrietara egokituz” eta “egoitza pribatuak lan akordio batera irits daitezen lanean jarraitzea”. Horretarako, Foru Aldundiak beste bilera sorta bat egingo du alderdiekin, patronalen eta eragile sindikalen arteko jarrerak hurbilduko dituen proposamen berri bat egiteko.

Iturria: AFA